De langspeelplaat

Het voelt een beetje alsof mijn vader zijn hart aan mij overhandigde. “Je mag mijn platencollectie meenemen, op voorwaarde dat we platen luisteren als we bij jou op visite komen.” Ik wist niet wat ik moest zeggen.

Pas op!
Hoorde ik het goed? Dé kist met platen van papa? Ik trok er als kind al af en toe een plaat uit, om er minutenlang naar de staren. De hoezen van Pink Floyd en The Beatles hadden een hoog LSD-gehalte. Ook zonder zegeltje op je tong. Tovenaars, konijnen, diamanten, onderzeeboten, perfect fantasiemateriaal. En dan was er die lp van The Rolling Stones waarop een spijkerbroek stond met een rits die je open en dicht kon trekken. Rits rats rits rats. Die kist met platen had iets mysterieus. Je mocht er niet zomaar mee spelen en het rook naar geheime zolderkamer. Vergeelde krullenbollen met heftige bakkebaarden en ronde brilletjes staarden me aan vanaf het karton. Nonchalante, soms louche blikken. De rokende dames met hoedjes en felgekleurde pumps keken meestal weg. Het bleef intrigerend. Al luisterde ik toen alleen naar de lp’s met sprookjes, Sinterklaasliedjes, Jesus Christ Superstar en The Jackson 5. Ik mocht ze nooit zelf opzetten, daar was ik te lomp voor. Papa haalde de plaat eruit, stofte hem zo nodig af met een antistatische doek, legde hem op de speler en zette geconcentreerd en uiterst voorzichtig de naald erop. Op een gegeven moment was ik oud genoeg om het zelf te doen, maar hij bleef waarschuwen: “Niet verbuigen”, “Geen krassen maken”, “Voorzichtig afstoffen”.
Hoera herinneringen!
Wat me opviel is dat papa zelf nooit een plaat opzette. Toen ik de leeftijd bereikte dat ik Crosby, Stills, Nash & Young opzette (“Almost cut my hair”) of The Moody Blues (“Nights of white satin”), merkte ik dat m’n vader er wel echt voor ging zitten. Hij begon verrukt te vertellen over de tijd dat hij bij Veronica plaatjes draaide en over de keren dat hij zichzelf weer op een nieuwe plaat trakteerde. Hij koos altijd bedachtzaam de juiste plaat.
De schatkist
Ik ging uit huis. De platen, die eerst bij de stereotoren stonden, werden in papa’s kantoor gebivakkeerd. Als ik ‘thuiskwam’, plukte ik er wat platen uit, maar verder stonden ze daar maar. Ze gingen in elk geval niet naar de kelder of de rommelzolder, want ze moesten kennelijk in de buurt blijven staan. En gisteren verhuisde de hele handel zo’n 85 kilometer verderop. Nu staat die kist in mijn woonkamer. Hij staart me vriendelijk aan, het voelt vertrouwd. Alsof papa een arm om me heen slaat. Het moet toch vreemd zijn om na 50 jaar je schatkist weg te geven. Ik voel me verdomd vereerd.
Ontdekkingsreis
Het leuke is dat ik de meeste platen nog helemaal niet ken. Ik moet een versterkertje regelen (of heeft iemand er één over?) en dan kan ik avondenlang luisteren. Wijntje erbij, knutselspullen op tafel en gaan met die banaan. Ik kan niet wachten!

Dwarsfluitschavuit
En dan nu de plechtige belofte: Ik zweer in eer en geweten de platen met heel mijn hart (en dus dat van papa) te koesteren. Ook al weet ik niet goed wat ik met die hele bundel dwarsfluitplaten aan moet. Opa de Jager luisterde kennelijk naar van die vuige dwarsfluitschavuiten met rode, leren pakken.

De vampier

Hij bekijkt haar. De bleke maan schijnt op haar gelaat. Ze krijgt er een zilverachtige gloed van. De wind waait langs haar ranke nek, losse haarlokken dansen lafjes mee. Een rilling over haar rug, kippenvel op haar armen. Ze trekt haar stola over haar schouders. Hij komt tevoorschijn, van achter een reusachtige wilg. Wat een verrukkelijk schepsel. Ze kijkt verschrikt om. Ze ziet een imposante man, keurig gekleed, met een intense blik. Ze voelt zich op een vreemde manier tot hem aangetrokken. Hij wendt zijn blik niet af. Zij ook niet. Geruisloos komt hij naast haar zitten. Nog altijd kijken ze elkaar diep in de ogen. Lust neemt het over van verstand. Ze kussen gepassioneerd, het bovenste knoopje van haar blouse springt los. Plots voelt ze het bloed door haar aderen kolken, haar hartslag in haar keel kloppen en haar spieren verslappen. Hij doorboorde haar nek met zijn tanden en doet zich gulzig tegoed aan haar warme levensbloed. Hij voelt zich stukken beter.

De regisseur
Ik keek laatst de film Only lovers left alive van regisseur Jim Jarmusch en ik vond het fantastisch. Nog altijd weten filmmakers me te intrigeren met het raadselachtige bestaan van vampiers. Het was ook nog eens een goeie film. Geen slasher-film met Hollywood-achtige vampierverschijningen en glamouralure. Een melancholische, kalme aaneenschakeling van sfeervolle en mooie beelden. Op dit moment volg ik de serie Penny Dreadful van regisseur John Logan. Dat leek me niks. Only lovers left alive wint het wat kwaliteit betreft. Na twee afleveringen was ik toch verknocht aan het beeldscherm. Weer die mysterieuze, mythische lading en dat geheimzinnige nachtleven. Nadat ik vorige week ook Interview with a vampire van Neil Jordan zag, besloot ik dat ik een blog moest wijden aan de vampier. Wederom een film waarin de vampier op een fascinerende manier wordt neergezet. Misschien ben ik stiekem toch nog altijd een klein gothic meisje gebleven.
De ketter
Iedereen kent wel een vampierverhaal. Een mysterieuze jongeman (of sensuele vrouw) die zijn tanden zet in de tere hals van een jong ding. In de Slavische cultuur bestaat de vampier sowieso al vanaf 400 na Christus. Het woord vampier komt uit het Servisch. Het betekent vleermuis. In oud-Slavische talen heeft het woord ook iets met vliegen te maken. Toch leek de vampier niet op een vleermuis. Het was een beestachtig en pips monster dat dieren en mensen leegdronk om zelf door te kunnen ‘leven’. Dat moest wel een rusteloze ziel zijn, van een ketter of een zondaar. Ze veroorzaakten veesterfte en lieten mensen verdwijnen. Dit idee bleef eeuwenlang in stand. In de vroegmoderne tijd doorboorden Bulgaren duizenden harten met een houten staak. Nog altijd graven onderzoekers lijken met staken op.
De ondode
In de Middeleeuwen was ook Nederland (en de rest van het Westen) in de ban van de vampier. Eigenlijk pas vanaf 1300, omdat het daarvoor verboden was lijken op te graven. Dat was godslastering. Vanaf 1300 mocht dat wel, in naam van de wetenschap. Daarnaast veroorzaakten ziektes als de pest en de pokken zoveel doden dat massagraven onontkoombaar werden. Bovenop de vorige lading kieperden ze zo weer een nieuwe vracht. De mensen schrokken zich rot van hun ontdekking. De lijken die er al even lagen hadden bloed rondom hun mond en bolle buiken. Ze moesten het bloed van levende zielen gedronken hebben. Ook zagen ze langere nagels, was het haar gegroeid en hadden de mannen plots baarden! Het lijk was niet langer stijf, maar bijzonder soepel en door de rottende opperhuid kwam een gloednieuwe huid tevoorschijn. Het proces van ontbinding kenden ze nog niet in de Middeleeuwen, waardoor het idee van de ondode zijn intrede deed. Hoe meer mensen er stierven, hoe groter de populatie vampiers. Een beangstigend idee in een zwarte tijd.
De aristocraat
In de 19^e eeuw ontstond pas het idee van een aristocratische vampier. Een goedgemanierde, mysterieuze gentleman die zich tegoed deed aan de halsjes van de bourgeoisie. Deze transformatie van beest tot notabele komt uit de literatuur. Gothic novels en spookverhalen waren zeer gewild. Wie kent Bram Stokers Graaf Dracula niet? Een vampier die waarschijnlijk geïnspireerd is op de vijftiende-eeuwse legende van de Hongaarse koning Vlad III. Zijn echte naam was Vladimir Dracula en hij had de bijnaam Vlad de Spietser. Hij zou de harten van zo’n 23.000 vijanden doorboord hebben. Zijn kasteel werd wekenlang omringd door rottende geperforeerde lijken. Dat zou andere vijanden wel afschrikken.
Andere varianten
Wereldwijd kent men de vampier. Dat vind ik bijzonder. In de mist van Ierland zwierf de Dearg-due (roodbloedzuiger) rond. In West-Afrika leefde Obayifo, een vampierachtig wezen en in Italië voedden de Kleedvreters zich met hun eigen lijkwade of dodenmasker. Voor de zekerheid kregen de lijken een steen tussen hun kiezen, om vreetbuien te voorkomen. Dan hebben we de Colombiaanse Tunda, de Russische Wurdulac en de Filipijnse Aswang. Bijna alle landen kennen een vampierachtig wezen en bijna alle varianten drinken bloed. Waarom bloed? Warm bloed refereert naar vitaliteit en leven. 800 voor Christus schreef Homerus er al over. In Odyssee lokt Odysseus de doden met het bloed van een ram.

En nu?
Er zijn nog altijd gebieden waar de vampier onrust stookt. Bijvoorbeeld in het Servische dorpje Zarozje. De meningen zijn er verdeeld. Een deel van de Serviërs lacht erom en een deel torst altijd een bundel knoflook met zich mee. Voor als… In de vervallen molen houdt Sava Savanovic zich schuil. Dorpshoofd Vujetic waarschuwt de dorpelingen regelmatig voor het dreigende onheil. Door hem verbouwt bijna iedere inwoner knoflook in de tuin. Daarom komt Sava zijn molen niet uit.

Blablabla
Ik kan nog veel meer vertellen over vampiers (bijvoorbeeld dat ik het lelijk vind dat het meervoud van vampier vampiers is, i.p.v. vampieren), maar dan wordt deze blog veel te lang (dat is hij eigenlijk al). Wat ik jullie nog zeggen wil (als jullie zover gekomen zijn met lezen): Film-, serie- en boektips zijn welkom!

De romantiek

Wat vind jij romantisch? In eerste instantie stel ik me kaarslicht voor, rozenblaadjes op de trap, een doos bonbons en twee glazen rode wijn. Een iets te theatrale zonsondergang of een lieflijke serenade kunnen ook bijzonder romantisch zijn. Toen ik het daar met mijn vriendinnen over had, kwam ik erachter dat romantiek voor iedereen iets anders betekent. Er ging een wereld voor me open, want parmaham, de lokale markt en een flinke fietstocht zijn ook romantisch.
Marlijn de romanticus
“Ben jij romantisch?” vragen zij. “Ja”, antwoord ik volmondig. Als ik even nadenk ben ik in de war. Bij romantiek denk ik dus aan rozen, chocola en rode wijn, maar dat heeft niets te maken met de manier waarop ik mijn romantische uitspattingen uit. Dat zijn slechts de clichés. Dat kaarslicht klopt dan weer wel. Ik ben dol op brandende kaarsjes, hoe meer hoe beter. Lekker koken, dat hoort er ook bij. Daarna een spelletje doen of een film kijken. Samen onder een kleedje, al vindt hij dat snel te warm. Of in bad met een glas port en een stukje blauwe kaas. Aan rozenblaadjes zal ik me niet zo gauw wagen. Dat vind ik té. Ik zou me opgelaten voelen. Een doos bonbons vind ik ook niet zo boeiend.

Vriendin 1
Vriendin 1 kan zich prima vermaken met een berg rozenblaadjes of chocola. Maar nog romantischer vindt zij mango’s en parmaham. Samen op een bankje in het bos de boel oppeuzelen. Babbelend en giechelend. Een fles rode wijn hoort er ook wel bij of een goede rosé. Ja, dat vind ik ook wel romantisch klinken.

Vriendin 2
Vriendin 2 ziet het heel anders. Een wandeling op de lokale markt, op zoek naar verse en geschikte producten. Het toppunt van romantiek. Ook legt ze uit dat romantiek een verzorgend aspect heeft. De ander vertroetelen en verrassen.

Vriendin 3
Vriendin 3 vindt een fietstocht romantisch, samen picknicken onder een grote boom. Kamperen met zo min mogelijk luxe of samen dansen.

De vraag
Dat zet me aan het denken. Wat is romantiek? Is het een gevoel, een sfeer of een manier om samen gelukkig te zijn? Heeft het inderdaad iets met verzorgen en vertroetelen te maken? Maakt een activiteit iets romantisch? Hoe langer ik erover nadenk, hoe minder duidelijk het voor me wordt.
Mijn driedelige vriend
Als er teveel woorden door mijn hoofd spoken, pak ik mijn grote held erbij. Wat zegt mijn dikke vriend van Dale?
“Romantiek: hetgeen tot gevoel en verbeelding spreekt; hetgeen het gemoed aanspreekt en een gevoelige, mysterieuze, van de werkelijkheid wegvoerende stemming teweegbrengt. Niet alledaags, ongewoon, avontuurlijk.”
Oké, het is dus inderdaad iets wat gevoel opwekt en iets wat je niet elke dag meemaakt. Even op een andere manier met elkaar omgaan. Een intiem en speciaal moment. Hoe iemand dat ervaart, verschilt per persoon. In elk geval neem je de tijd voor elkaar.
Romantiek is…
Een verrukkelijk onderwerp. Ik krijg het er warm van. Nu wil ik graag van jullie weten wat jullie romantisch vinden en wat het meest romantische moment van jouw leven is geweest. Ik zit er klaar voor. Ik houd wel van een potje zwijmelen.